Martin: “Het is onmogelijk te reflecteren op het jaar 2021 zonder stil te staan bij de recente gebeurtenissen in Oekraïne. Hoewel het losstaat van de ontwikkelingen bij SNPS in 2021, zijn de gevolgen potentieel zeer ingrijpend. Het is onbeschrijfelijk wat er op dit moment in Oekraïne gebeurt: schokkend en beangstigend tegelijk.”

Bas: “Het is daarom goed dat de Russische beleggingen binnenkort zullen worden uitgesloten, uit de portefeuille van SNPS verdwijnen. SNPS is een relatief klein fonds en belegt voornamelijk in extern beheerde beleggingsfondsen. Daarom kan SNPS geen directe invloed uitoefenen op individuele onderliggende beleggingen. De verwachting is dat de gehanteerde benchmarks Russische aandelen en obligaties uit de portefeuilles van SNPS zullen verdwijnen. We houden dit nauwlettend in de gaten.”

Martin: “Ook nu stond de wereld in het teken van de bestrijding van de corona-epidemie. We hadden de voortdurende onzekerheid of de zorgmedewerkers het wel zouden redden en ondernemers kregen de nodige klappen. Maar desondanks was 2021 voor veel beleggers een goed beleggingsjaar met financieel herstel. We zagen wereldwijd enorme koersstijgingen op de aandelenmarkten. De rendementen voor SNPS waren dan ook heel goed. Of je als deelnemer nou hebt gekozen voor een offensief, neutraal of defensief Life cycle-profiel, je hebt sowieso een positief resultaat behaald in 2021. En dat geldt zowel voor oudere als jongere deelnemers.”   

Bas: “Dat is goed nieuws. Ook voor mij persoonlijk, want ik ben ook deelnemer in SNPS. Ik was zelfs een van de eerste deelnemers toen ik in het najaar van 2013 bij Shell ging werken. Als ik terugkijk op het afgelopen jaar, springt COVID-19 er wel uit, net als in 2020. Opnieuw moesten we een groot deel van het jaar noodgedwongen vanuit huis werken. Dat virtuele werken is op zich goed te doen. Maar onze eerste bestuursvergadering in 2022 was weer face-to-face en daar ben ik heel blij mee. Fysiek contact geeft echt veel meer energie. We zijn en blijven toch sociale wezens.”

Bas: “In 2021 zijn we gestart met een eigen aandelenmandaat. Omdat SNPS nog een jong fonds is, belegden we tot voor kort indirect, dus in beleggingsfondsen en indices. Met dit aandelenmandaat kunnen we nu ook direct in bedrijven beleggen. We kunnen hierdoor beter aansluiten op ons eigen vermogensbeleid en sterker sturen op maatschappelijk verantwoord beleggen, ook wel ESG genoemd.”

Martin: “Inderdaad. Zolang je in een indexfonds belegt, ben je afhankelijk van de keuzes van de fondsbeheerder. Met dit mandaat kunnen we beleggen volgens onze eigen ESG-criteria en de nadruk leggen op bepaalde bedrijven of sectoren. Dat vergroot onze slagkracht waar het gaat om maatschappelijk verantwoord beleggen. Een ander voordeel van dit aandelenmandaat is dat we valutarisico’s veel beter kunnen afdekken en daarin onze eigen keuzes kunnen maken. Verder zijn we in 2021 begonnen met beleggen in hypotheken en hebben we inflation linked bonds als mogelijke beleggingscategorie toegevoegd. Hiermee verbreden we de diversificatie en ontstaan mogelijkheden om de komende jaren beter in te spelen op inflatierisico’s.”

Bas: “Een ander belangrijk punt is dat in het najaar De Nederlandsche Bank (DNB) langskwam voor een uitgebreid beleggingsonderzoek. Dat was voor SNPS voor ‘t eerst. Het onderzoek was met name gericht op de opzet en uitvoering van ons beleggingsbeleid. Voor de toezichtspraktijk van de DNB was dit interessant omdat SNPS met het Collectief Variabel Pensioen (CVP) al een regeling uitvoert, die na de implementatie van het Pensioenakkoord in de toekomst door meerdere pensioenfondsen zal worden uitgevoerd. Uit het DNB-onderzoek kwamen enkele kleine verbeterpunten naar voren, die inmiddels worden opgepakt. Over het geheel zijn we hier als pensioenfonds heel goed uitgekomen.”

Martin: “Ook als je het vergelijkt met andere pensioenfondsen. DNB vond onze governance en uitvoering zeer gedegen, dus daar mogen we wel trots op zijn. Verder hebben we dit jaar stappen gezet op het gebied van communiceren met deelnemers. Denk aan het beeldbellen en speelse, korte video’s met praktische uitleg, et cetera. Dat heeft bijgedragen aan een betere beleving van de deelnemers rond het onderwerp pensioenen, een van onze strategische doelen. Dat is nodig, want veel deelnemers gaan meestal pas nadenken over hun pensioen als het al bijna zover is. Niet verstandig. Onze communicatie is erop gericht om deelnemers meer inzicht te geven, ze te helpen bij de keuze voor bijvoorbeeld een offensief of defensief profiel, of de keuze voor een vast of variabel pensioen. In dat verband is het bemoedigend om te zien dat onze deelnemers aan SNPS een waarderingscijfer geven van gemiddeld 8,6; dat is een tiende punt hoger dan het jaar daarvoor.” 

Martin: “Iets anders Bas, bedrijven hebben steeds meer last van cyber hackers. In jouw baan bij Shell adviseer jij joint ventures, waar Shell wereldwijd bij betrokken is, op het gebied van cybersecurity. Gezien jouw ervaring, hoe groot zijn eventuele cyberrisico’s voor een pensioenfonds als SNPS?”

Bas: “Die risico’s zijn er zeker, die kun je nooit volledig uitsluiten. Ik zie in mijn dagelijks werk dat veel bestuurders cyberrisico zien als iets abstracts. Als iets dat je kan overkomen, zoals een blikseminslag. Maar dat is een grove onderschatting van het gevaar dat iedere organisatie loopt. Het is een ‘kat en muis’ spel waarbij je, ook als bestuur, op dit onderwerp goed geïnformeerd moet blijven. Binnen Shell heb ik het Cybersecurity Forum opgezet waar alle joint venture-partners van Shell aan meedoen. Ieder kwartaal bespreken we met zo’n 200 specialisten onze ervaringen en delen we onze kennis waar het gaat om cyberveiligheid. 
Als SNPS-bestuur hebben we vorig jaar een workshop georganiseerd om ons te laten informeren over mogelijke cyberrisico’s. Hoe zorg je ervoor dat je op dit punt meer in control bent? Dat je je gevoelige data goed hebt beveiligd? We hebben na deze workshop een aantal punten in ons risicomanagement framework verbeterd. Zodat we nu meer grip hebben op die cyberrisico’s. Zo hebben we een check gedaan op de clausules in de contracten die we hebben lopen met uitbestedingspartijen, om zo ook meer grip te hebben op de cyberrisico’s.”